(„Jedyna Moc pochodzi z Prawdziwego Źródła, siły napędowej stworzenia, siły, którą Stwórca uczynił, by obracać Kołem Czasu. Saidin, męska połowa Prawdziwego Źródła, i saidar, żeńska połowa, działają przeciwko sobie, a jednocześnie razem, by dostarczyć tę siłę. Saidin jest skażony dotykiem Mrocznego, jak woda z cienką warstwą zjełczałego oleju unoszącą się na powierzchni. Woda nadal jest czysta, ale nie można jej dotknąć bez zetknięcia się z tą nieczystością. Tylko saidar jest nadal bezpieczny w użyciu...” - Moiraine Damodred)

Czym jest Jedyna Moc?

Jedyna Moc to niewidzialna, wszechobecna siła będąca fundamentem istnienia i zmian we wszechświecie. Jest źródłem, z którego czerpana jest wszelka magia – to właśnie ona obraca metaforyczne Koło Czasu, podtrzymuje strukturę rzeczywistości i napędza życie. Zwana również „Oddechem Stwórcy”, stanowi esencję, którą niektórzy ludzie – przenoszący – potrafią „przenosić”, czyli kierować i formować za pomocą umysłu i woli.

Nie jest jednak jednolitą energią – dzieli się na dwie przeciwstawne, uzupełniające się połowy: saidin (część męska) i saidar (część żeńska). Te dwie połowy nie działają w ten sam sposób: kobieta musi się poddać saidar i pozwolić mu przez siebie przepłynąć, ucząc się harmonii i wyczucia. Mężczyzna z kolei musi ujarzmić saidin siłą woli, jakby próbował zdominować dziką rzekę – walka ta czyni korzystanie z Jednej Mocy dla mężczyzn o wiele bardziej ryzykownym, zwłaszcza odkąd Mroczny splamił saidin.

Przenoszenie Jedynej Mocy pozwala nie tylko na dokonywanie cudów – leczenie, niszczenie, tworzenie, manipulację żywiołami i światem snów – ale także stanowi nieodłączny element tożsamości istot takich jak Aes Sedai, Strażnicy Wieży, Asha’man czy Zaprzysiężeni. Jednak tylko osoby „urodzone z Iskrą” albo „nauczone przenoszenia” mogą w ogóle nawiązać kontakt z Prawdziwym Źródłem. Jedyna Moc nie jest więc zwykłą magią – to boski pierwiastek istnienia, który niesie w sobie zarówno dar, jak i przekleństwo.

Źródło skażenia i upadku mężczyzn

Upadek mężczyzn zdolnych do przenoszenia Jednej Mocy ma swoje korzenie w wydarzeniach sprzed tysięcy lat – w czasach znanych jako Wiek Legend. Wtedy to Aes Sedai – zarówno kobiety, jak i mężczyźni – tworzyli harmonijną, postępową cywilizację, której osiągnięcia przewyższały wszystko, co pojawiło się przedtem i potem. Kluczem ich potęgi była Jedyna Moc, czerpana bezpiecznie z dwóch połówek: saidar (żeńskiej) i saidin (męskiej). Przełom, który miał odmienić losy świata, nastąpił, gdy w wyniku badań nad nowym źródłem mocy – Prawdziwym Źródłem – naukowcy nieświadomie przebili barierę rzeczywistości i uwolnili Mrocznego, byt uwięziony poza Kołem Czasu przez samego Stwórcę.

W desperackiej próbie powstrzymania rosnącej mocy Mrocznego, Lews Therin Telamon, znany jako Smok, przewodził grupie stu najpotężniejszych mężczyzn-Aes Sedai i dokonał odważnego ataku, pieczętując ponownie więzienie Mrocznego. Choć misja się powiodła, Mroczny zdołał rzucić ostatni, śmiertelny cios – splamił saidin, męską połowę Jednej Mocy. Od tej chwili każdy mężczyzna, który przenosił, stopniowo pogrążał się w szaleństwie, a jego działania kończyły się śmiercią, zniszczeniem i rozpaczą.

To przekleństwo zapoczątkowało tzw. Pęknięcie Świata, gdy setki potężnych mężczyzn, tracąc zmysły, nieświadomie zburzyło kontynenty, przemieściło oceany i zniszczyło cywilizację. Od tamtego momentu przenoszący mężczyźni byli traktowani z lękiem i nienawiścią – ich dar uważano za przekleństwo. W Białej Wieży powstały specjalne struktury, jak Czerwone Ajah, by odnajdywać, „oczyszczać” i unieszkodliwiać tych, którzy mogliby zagrozić światu. Aes Sedai – teraz wyłącznie kobiece – przez tysiące lat żyły w cieniu tej katastrofy, niosąc na barkach odpowiedzialność za utrzymanie równowagi, choć jednocześnie ich władza nie była już pełna bez męskiej połowy Mocy.

Sytuacja ta trwała aż do czasów Randa al’Thora – nowonarodzonego Smoka Odrodzonego – który w swojej misji postanowił oczyścić saidin, przywracając nadzieję przenoszącym płci męskiej, ale jednocześnie wskrzeszając też lęki i wspomnienie dawnych tragedii.

*Oko Świata - zbiornik czystego saidin, męskiej połowy Jedynej Mocy, ostatnie pokłady saidin nieskażone przez Czarnego

Sposoby użycia Jedynej Mocy

Jedyna Moc składa się z pięciu podstawowych Żywiołów, nazywanych także Elementami, które stanowią budulec wszelkiej manipulacji rzeczywistością za pomocą przenoszenia. Przenoszący, zarówno kobiety, jak i mężczyźni, uczą się tkać te żywioły w różnych kombinacjach, by tworzyć określone efekty – od ognia i błyskawic, po uzdrawianie, iluzje czy zmiany w strukturze materii. Każdy przenoszący ma naturalną predyspozycję do jednego lub więcej Żywiołów, choć nieliczni potrafią władać wszystkimi z jednakową siłą.

Oto pięć Żywiołów Jedynej Mocy:

Ogień – odpowiada za zniszczenie, ciepło, eksplozje i światło. To żywioł często łączony z ofensywną magią i wojną. Mężczyźni częściej przejawiają talent do Ognia.
Woda – subtelny i płynny, wykorzystywany w tkaniu iluzji, leczeniu, kontroli temperatury i wody. Kobiety często przejawiają do niego naturalny talent.
Powietrze (czasem „Wiatr”) – niezbędne do lewitacji, wiązania, tworzenia tarcz i barier. Używane w walce i ochronie, ale także w komunikacji na odległość. Kobiety mają do niego wyjątkową skłonność.
Ziemia – potężny i stabilny żywioł, używany do manipulacji metalem, kamieniem, trzęsieniami ziemi czy wykrywania minerałów. Mężczyźni są zwykle silniejsi w tym aspekcie.
Duch (Spirit) – najbardziej eteryczny i trudny do uchwycenia element. Używany w ochronie psychicznej, Więzach Strażników, przesyłaniu myśli, Splocie Ślubów czy w Magii Cienia. Talenty do niego są rzadkie, ale potężne.

Tkając te Żywioły w różnych proporcjach i kombinacjach, przenoszący mogą tworzyć tysiące unikalnych efektów – od prostych po śmiertelnie skomplikowane. Wiek Legend był erą, w której rozumienie tych Splotów osiągnęło szczyt, a współczesne Aes Sedai – mimo całej swojej wiedzy – wciąż odtwarzają jedynie część dawnych możliwości.

Rodzaje użycia Jedynej mocy

Przenoszenie Jedynej Mocy, czyli tkanie żywiołów w określone wzory, jest złożoną sztuką, która wymaga zarówno naturalnego talentu, jak i długiego treningu. Przenoszący, czyli osoby zdolne do korzystania z Mocy, uczą się łączyć i manipulować żywiołami (Ogień, Woda, Powietrze, Ziemia i Duch), by tworzyć konkretne efekty magiczne — zwane splotami. Każdy splot przypomina precyzyjny wzór energetycznych nici, a jego skuteczność zależy od siły przenoszącego, jego precyzji oraz znajomości konkretnych technik.

Użycie Mocy można podzielić na kilka głównych kategorii:

1. Ofensywne sploty bojowe

Przenoszący mogą wykorzystywać Moc do celów destrukcyjnych – tworząc błyskawice, kule ognia, eksplozje czy ostrza z czystej energii. Tego typu techniki były powszechne w Wojnie z Mrocznym oraz w czasach Smoków. Najczęściej opierają się na Ognie i Ziemi (u mężczyzn) oraz Powietrzu i Ogniu (u kobiet).

2. Ochrona i tarcze

Aes Sedai i inni przenoszący potrafią tworzyć bariery obronne, tłumić dźwięk, zakrywać obecność, czy tworzyć sploty odporności. Najbardziej zaawansowane z nich to tarcze tłumiące Moc – pozwalające zablokować dostęp innego przenoszącego do Jednej Mocy. Tarcze te były kluczowe w starciach między Aes Sedai a Sprzymierzęcami Ciemności (Przenoszącymi).

3. Uzdrowienie

Uzdrawianie to jeden z najtrudniejszych i najbardziej szanowanych aspektów przenoszenia. Wymaga złożonych splotów wszystkich pięciu Żywiołów, szczególnie Ducha, Wody i Powietrza. Kobiety mają tu naturalną przewagę, choć niektórzy mężczyźni, tacy jak Damer Flinn, osiągnęli mistrzostwo w tej dziedzinie.

4. Manipulacja materią i środowiskiem

Przenoszący mogą wpływać na pogodę, przesuwać obiekty, rozbijać skały, tworzyć światło czy generować fale dźwięku. W Wieku Legend była to codzienność — dziś większość tych umiejętności jest zapomniana lub uznawana za cud. Pogodowe tkactwo (np. przez Czarną Wieżę) wymaga znacznego doświadczenia.

5. Iluzje i ukrywanie

Techniki te bazują głównie na Duchu i Powietrzu. Umożliwiają zakrywanie obecności, zmienianie wyglądu, tworzenie widm czy odgłosów. Mroczne Aes Sedai (np. Moghedien) były w tym szczególnie biegłe, choć także niektóre postacie pozytywne, jak Verin Mathwin, potrafiły używać ich w subtelny sposób.

6. Wiązania i przysięgi

Przenoszący potrafią tworzyć wiążące magiczne przysięgi (np. Więzy Posłuszeństwa), a także magiczne relacje – jak słynne Więzi między Aes Sedai a Strażnikami, które pozwalają dzielić emocje, siłę fizyczną, a nawet przedłużać życie. Duch odgrywa w tych splotach kluczową rolę.

7. Portale i podróżowanie

Jedna z najpotężniejszych technik, prawie zapomniana po Wojnie o Moc, to tworzenie Splotów Teleportacyjnych. Umożliwiają one natychmiastowe przenoszenie się w dowolne miejsce, o ile przenoszący zna cel podróży. Jest to jedna z najtrudniejszych dziedzin przenoszenia, wymagająca dużej precyzji i mocy.

8. Magiczne przedmioty (angreal, ter’angreal, sa’angreal)

Jedyna Moc może być również używana do tworzenia lub aktywacji magicznych artefaktów. Część z nich wzmacnia siłę użytkownika, inne działają automatycznie po dotknięciu. Tworzenie ich było szeroko praktykowane w Wieku Legend, ale dziś większość wiedzy o ich konstrukcji została utracona.

Unikalne formy Mocy

Choć Jedyna Moc jest podstawą magii, istnieją również inne, rzadkie i tajemnicze formy nadnaturalnych zdolności, które nie zawsze podlegają tym samym zasadom co przenoszenie. Te alternatywne moce są niezwykle rzadkie, często dziedziczne lub związane z konkretnymi krainami, liniami krwi albo duchową głębią. Niektóre z nich są darem, inne — przekleństwem. Oto najważniejsze z nich:

1. Widzenie prawdy

Widzenie prawdy to rzadka zdolność do nieświadomego przepowiadania przyszłości. Osoba obdarzona tym darem może w transie wypowiadać proroctwa dotyczące nadchodzących wydarzeń. Nie kontroluje jednak kiedy i co dokładnie powie. Zdolność ta pojawia się u niektórych Aes Sedai z Ajah Niebieskiego lub Czerwonego, jak Elaida do Avriny a’Roihan.

2. Czytanie przeszłości

To umiejętność odczytywania przeszłości przedmiotów lub miejsc poprzez kontakt fizyczny lub duchowy. Moiraine Damodred posługiwała się tą zdolnością w ograniczonym zakresie, by wyczuwać echa emocji związanych z daną rzeczą lub wydarzeniem.

3. Chodzący w snach (Tel'aran'rhiod)

Niektóre osoby, zwłaszcza wśród Aielów i Wyznawczyń, potrafią wchodzić do Tel’aran’rhiod – świata snów, który przenika rzeczywistość. Tam mogą wpływać na sny innych, zbierać informacje, a nawet walczyć. Egwene al’Vere stała się jedną z najwybitniejszych chodzących w snach swoich czasów.

*Tel'aran'rhiod - kraina snów

4. Przemawianie do zwierząt

Rzadki dar pozwalający nawiązać mentalną więź z wilkami, porozumiewać się z nimi telepatycznie i dzielić ich zmysły. Towarzyszy temu często powolna zmiana zachowań, emocji i instynktów. Perrin Aybara oraz Elyas Machera byli nosicielami tej niezwykłej mocy.

5. Rozpoznawanie Mocy

Niektórzy przenoszący potrafią z wyjątkową precyzją rozpoznać potencjał innych w przenoszeniu - ich maksymalną siłę, ukryte talenty lub predyspozycje. Ta umiejętność była szczególnie ceniona w Białej Wieży podczas rekrutacji nowicjuszek.

6. Cuendillar i Wzmacnianie Materii

Zdolność do tworzenia cuendillaru (czarnego metalu, który po stwardnieniu staje się niezniszczalny) jest formą przenoszenia wymagającą ogromnej precyzji. Tylko nieliczni przenoszący potrafią przekształcić zwykły materiał w ten wyjątkowy substytut. Jest to bardziej technika niż talent, ale wymaga szczególnego rodzaju kontroli i daru.

7. Maskowanie Mocy i Niewidzialność

Zaawansowani przenoszący potrafią ukryć swoje korzystanie z Mocy przed innymi - zarówno przed wzrokiem, jak i przed „wyczuciem” przez innych przenoszących. Niektóre osoby (szczególnie Porzuceni) potrafiły pójść o krok dalej i tworzyć iluzje tak realistyczne, że stawały się praktycznie nieodróżnialne od rzeczywistości.

8. Niszczenie tkanki rzeczywistości

Balefire to jedna z najniebezpieczniejszych technik przenoszenia - niszczy cel, a nawet cofa jego istnienie w czasie na kilka sekund lub dłużej. Im silniejszy strumień balefire, tym większa szkoda dla struktury rzeczywistości. Został zakazany przez Aes Sedai po Wojnie o Moc z powodu ryzyka uszkodzenia samego Koła Czasu.

Najpotężniejsi użytkownicy Jednej Mocy

Lews Therin Telamon – Smok

Największy przenoszący Wieku Legend, mistrz wszystkich pięciu żywiołów.
Dowódca Ludu Światła w Wojnie z Mrocznym.
Odpowiedzialny za uwięzienie Mrocznego – ale i za Pęknięcie Świata.
Odrodził się jako Rand al’Thor.

Rand al’Thor

Główny bohater serii, reinkarnacja Lewsa Therina.
Uczył się władać skażonym saidin w samotności.
Jako pierwszy od tysiącleci uzdrowił skażenie saidin (z pomocą Nynaeve, Logaina i Asha’manów).
Jeden z najpotężniejszych przenoszących wszech czasów – potrafił nawet używać Czystej Mocy, pochodzącej bezpośrednio od Mrocznego.

Nynaeve al’Meara

Jedna z najzdolniejszych Aes Sedai od Wieku Legend.
Znana z nadzwyczajnych zdolności leczniczych – potrafiła leczyć nawet odcięcie od Mocy (co wcześniej było niemożliwe).
Posiadała instynktowne i brutalnie skuteczne podejście do Mocy.

Moghedien, Lanfear, Graendal, Semirhage (Porzucone)

Kobiety z Wieku Legend, które przeszły na stronę Mrocznego.
Posiadały ogromne moce – każda z nich przewyższała standardową Aes Sedai.

Logain Ablar

Przenoszący, który ogłosił się Smokiem Odrodzonym, ale został złapany i „oczyszczony”.
Później odzyskał zdolność używania Mocy dzięki Nynaeve.
Stał się jednym z najważniejszych przywódców Asha'manów i lojalnym sojusznikiem Randa.

JEDYNA MOC